Yaşlanan kan hücrelerini gençleştirecek “reset düğmesi” bulundu mu?

 

Çocukken televizyonda izlediğim bir sahneyi hâlâ unutamıyorum.  Çocuğun elinde bir makara vardı, bunu çevirince zamanı ileriye alabiliyordu. Bir çeviriyor kış oluyor, hemen sıkılıp bahara getiriyor, sonra yaz derken kısa sürede beyaz sakallı bir dedeye dönüşüyordu. Durumun farkına varınca da feveran ediyor, “Ben ne yaptım böyle? Kendi ellerimle ömrümü tükettim. Bu makarayla zamanı yeniden geriye saramam mı acaba?” diye ağlıyordu.

Yıllar geçti, tıp ve bilim ilerledi; gen teknolojisiyle hücrelerin yapısına müdahale etmek mümkün hale geldi. İstesek zamanı geri alamaz mıyız? Yaşlanan hücrelerimizi yenileyecek bir “reset düğmesi” yok mu acaba?

Uzun zamandır bu konuyu araştıran İsveç’teki Lunds Üniversitesi araştırmacıları, hücrelerdeki zamanı geri saracak bir yöntem buldular. Fareler üzerinde yapılan deneylerde anlaşıldı ki; indüklenmiş pluripotent kök hücreleri, kan oluşumunu sağlayan hematopoietik kök hücrelerindeki yaşlanmayı geri saracak anahtar olabilirler!

Kan hücrelerini yeniden programlamayı başardılar

Kan oluşumunu sağlayan hematopoietik kök hücreleri tüm diğer kan hücrelerinin atası sayılıyor. Bilim insanları biz yaşlandıkça hücrelerimizin de yaşlandığına inanıyorlar. Yaşlanan kan hücreleri de başta lösemi olmak üzere birçok kan hastalığına yakalanma riskimizi artırıyor.

İşte buradan yola çıkan İsveçli bilim insanları, yaşlı farelerde kanın azalan fonksiyonlarını gözlemlediler ve gördüler ki; indüklenmiş pluripotent kök hücreleri (bir anlamda taze kök hücre) verdikleri farelerde mucizevi bir gelişme oluyor. Bu hücreler tıpkı bir “reset düğmesi” vazifesi görerek kan hücrelerini yeniden programlamayı başarıyorlar. Hemetopoietik kök hücreleri tıpkı genç farelerde olduğu gibi kan hücreleri üretmeye başlıyorlar. İşte bu sonuçla umutlanan bilim insanları, başta 3 tip kan kanseri olmak üzere 100’den fazla kan hastalığını bu yöntemle çözebileceklerine inanıyorlar.

İnsanlar üzerindeki deneylerde de başarılı sonuçlar elde edilirse yöntemin tıp tarihinde yeni bir devrime imza atacağı kesin. Umalım da her şey yolunda gitsin ve milyonlarca hastanın hayatı kurtulsun…